Nuxurka Buugga الطريق الي القران

 Qur’aanku waa kitaab aan caadi ahayn—waa hadalka Alle ee nolosha iftiiminaya, qalbiyada bogsiinaya, una horseedaya hanuun iyo iftiin. Waa kitaab aan la akhrin kaliya, balse la dareemo, lala noolaado, laguna milmo.                                        -                                                                                         -    —   Buugga  “الطريق إلى القرآن” waxaa qoray Dr. Muhammad al-Ghazali. Wuxuu ahaa aqoonyahan caanka ah oo kasoo jeeda dalka Masar, waxaana caan ku ahaa shaqadiisa ku saabsan fikradaha Islaamka, diinta, iyo dhaqanka. Dr. al-Ghazali wuxuu buuggan ku faahfaahiyay xiriirka qofka iyo Qur’aanka, wuxuuna si qoto dheer uga hadlay saameynta Qur’aanka uu ku leeyahay nolosha iyo qalbiyada dadka

Buuggan “الطريق إلى القرآن” (Jidka loo maro Qur’aanka) wuxuu hagaya qof kasta oo doonaya in uu Qur’aanka u akhriyo si ka qoto dheer, u dareemo saameyntiisa, una fahmo micnihiisa dhabta ah. Ma ahan kitaab si cilmi ah u eegaya tafsiirka Qur’aanka, balse waa mid xambaarsan khibrado, dareen, iyo ifafaale muujinaya sida Qur’aanku u beddelo nolosha dadka.

Qorehu wuxuu ka sheekeynayaa awoodda Qur’aanka—siduu u taabto qalbiyada xataa kuwa aan Muslimka ahayn. Wuxuu xusayaa sida uu u jabiyo qalbiyada adag, uga dhigo mid jilicsan oo laabtooda furta. Wuxuu sidoo kale tilmaamaya  heeraeka  ay tahay in lagu fahmo Qur’aanka iyo sida uu qofku u gaari karo xiriir qoto dheer oo uu la yeesho Aayadaha Alle.

Haddaba, buuggan wuxuu kuu furi doonaa albaab cusub oo aad Qur’aanka uga akhrisan karto si aad u dareento saameyntiisa dhabta ah. Waa safar ruuxi ah, mid qalbi-taabad leh, kaasoo qof walba oo damiir leh uu dareemi doono. Qof kasta oo doonaya in uu Qur’aanka ku xiro noloshiisa si dhab ah, buuggani waa hage uu ka faa’iidi karo.!

Cutubka 1aad   wuxuu ka hadlaya awoodda Qur’aanka. Qorehu wuxuu tilmaamayaa sida Qur’aanku uu u leeyahay awood layaab leh oo taabanaysa qalbiyada, xitaa kuwa aan Muslimka ahayn. Qur’aanku wuxuu soo jiitaa dareenka qof kasta, isagoo keenaya isbeddel iyo hanuun. Awooddaas waxaa lagu muujinayaa sida ay dadka qaar, gaar ahaan kuwa aan ahayn Muslimiinta, ay si qoto dheer ugu dhego nugul yihiin markay maqlayaan Aayadaha Qur’aanka, iyagoo dareemaya saameyn ballaaran oo ku saabsan fahamka nolosha iyo xiriirka Ilaah. Cutubkani wuxuu xoojinayaa in Qur’aanka uu leeyahay awood aan la qiyaasi karin, taas oo ka dhigaysa in qof kasta oo si dhab ah ugu fiirsada uu dareemo isbeddel iyo horumar nafsaaniyadeed.

Cutubka 2aad ‘ Ka fakar… Sidee ayay ula yaabeen?.     Cutubkani wuxuu ka sheekeynayaa dadka kala duwan ee la dhacay Qur’aanka markii ay maqleen. Qorehu wuxuu muujinayaa sida ay qaar ka mid ah dadka aan Muslimka ahayn ama kuwa aan horay ugu aqoon Qur’aanka ay u yaabeen marka ay la kulmaan macnaha qoto dheer ee Aayadaha. Qoraagu wuxuu tusaale u soo qaadanayaa dadka ku qanacsan inay fahmaan sida Qur’aanka uu awood u leeyahay inuu beddelo aragtida nolosha, isagoo taabanaya qalbiyada oo uu siinaya faham cusub. Cutubkani wuxuu dhiirrigelinayaa akhristayaasha inay fekeran oo ay tixgeliyaan saameynta Qur’aanka, gaar ahaan marka loo eego dadka yaabay oo ay wax badan ka beddeshay.

Cutubka 3aad  waa  Meeqaamka Dareenka.              Cutubkani wuxuu xoojinayaa muhiimada ay leedahay in qofku Qur’aanka u akhriyo si uu ugu dhex milmo, isagoo siinaya dareen horumarsan. Qorehu wuxuu ka hadlayaa sida Qur’aanka uu u noqon karo il xasilooni iyo dareen caafimaad qaba, haddii qofku uu si daacad ah u akhriyo, iyadoo uu ka fiirsanayo macnaha Aayadaha. Akhrinta Qur’aanka, marka loo fahmo si qoto dheer, waxay qofka ka caawisaa inuu ku jiro xaalad nafsiyan ah oo degan, taasoo keenta in dareenkiisu korodho iyo xasilloonaantiisu xoojiso. Cutubkani wuxuu dhiirrigelinayaa akhrinta Qur’aanka iyadoo la tixgelinayo muhiimadda dareenka, si qofku uu u noqdo mid ka jawaabaya farriinta Qur’aanka si niyad sami leh.

Cutubka 4aad  ” wuxuu cinwaankiisu yahay Qalbiyada Adag. Cutubkani wuxuu ka hadlayaa sida Qur’aanku ugu najaxo inuu jebiyo qalbiyada adag, uguna horseedo hanuun. Qorehu wuxuu muujinayaa in Qur’aanka uu leeyahay awood uu ku burburiyo qalbiyada xiran ama adkaa, kuwaas oo aan si fudud u aqbali karin tilmaamaha hanuunka. Qur’aanku wuxuu qofka ka caawiyaa in uu ka fogaado xumaanta iyo qaladkaba, isla markaana uu u hanuuniyo dariiqa toosan. Qorehu wuxuu tusaale u soo qaadanayaa dadka qalbigoodu adkaaday, kuwaas oo Qur’aanka akhrintooda iyo fahankooda ay ka dhigtay kuwo hanuun qaba oo saaxiib la noqda rasiidka iyo xaqa. Cutubkani wuxuu muujinayaa in xitaa qalbiyada ugu adag ay heli karaan nabad iyo xasillooni marka ay Qur’aanka ku milmaan.

Cutubka 5aad ” wuxuu cinwaankiisu yahay Kuwo Lumay. Cutubkani wuxuu tilmaamayaa dadka ka fogaaday Qur’aanka iyo sida ay dib ugu soo laaban karaan. Qorehu wuxuu ka hadlayaa sida dad badan oo ka tagay Qur’aanka ay ugu baahan yihiin inay dib ugu soo noqdaan, oo ay dib u bilaabaan akhrinta iyo fahamka Qur’aanka si ay u helaan hanuun iyo xoog cusub. Wuxuu muujinayaa in xitaa qofkii uu ka fogaado Qur’aanka muddo, uu weli leeyahay fursad uu ku soo laabto, isagoo Qur’aanka ka helaya toosin iyo hagid. Qorehu wuxuu xoogga saaraya muhiimadda ay leedahay in qofku uu ka fekero sababaha ka horyimaada akhrinta Qur’aanka, isla markaana uu sameeyo talaabooyin wax ku ool ah si uu dib ugu noqdo, ugu dhex milmo Qur’aanka, una helo hanuun.

Cutubka 6aad  ” wuxuu cinwaankiisu yahay Dheereynta Akhrinta Qur’aanka. Cutubkani wuxuu dhaliil u jeedinayaa dadka akhriya Qur’aanka iyagoo aan si qoto dheer u fahmin. Qorehu wuxuu tilmaamayaa in dadka qaar ay Qur’aanka akhriyaan, balse aysan si dhab ah ugu milmin ama aysan u fahmin macnaha dhabta ah ee Aayadaha. Akhrinta oo keliya aysan ku filnayn, laakiin waxaa muhiim ah in la fahmo waxa uu Qur’aanku ka wado, iyo sida uu u saameeyo nolosha qofka. Cutubkani wuxuu dhiirrigelinayaa akhrinta Qur’aanka iyadoo qofku uu ku dadaalayo in uu fahmo, isuna milmo barashada iyo macnaha ku jira, halkii uu ku koobnaan lahaa akhrinta oo keliya. Qorehu wuxuu muujinayaa in akhrinta Qur’aanka ay noqon karto mid wax ku ool ah haddii uu qofku si qoto dheer uga fiirsado iyo in uu raadiyo fahamka iyo hanuunka laga heli karo.

Cutubka 7aad  ” wuxuu cinwaankiisu yahay Heerarka Fikirka Qur’aanka.                                                    . Cutubkani wuxuu dhiirrigelinayaa in Qur’aanka si qoto dheer loo fahmo, laguna milmo nolosha. Qorehu wuxuu ka hadlayaa heerarka kala duwan ee fikirka Qur’aanka, isagoo muujinaya in Qur’aanka uu leeyahay macnayaal qoto dheer oo ku xiran xaaladaha qofka iyo fahamkiisa. Waxaa muhiim ah in qofku uu ku dadaalo fahamka iyo ka fiirsashada Aayadaha, si uu ugu dhex milmo naftiisa iyo noloshiisa. Qorehu wuxuu tilmaamayaa in qofka akhristaha ah uu u baahan yahay inuu ka faa’iideysto heerarka kala duwan ee fikirka, sida tafsiirka, xiriirka nolosha, iyo fahamka guud ee diinta, si uu Qur’aanka ugu isticmaalo sidii hanuun iyo hagitaan. Cutubkani wuxuu dhiirrigelinayaa in Qur’aanka la fahmo oo si buuxda loogu milmo nolosha maalinlaha ah, taasoo qofka ka caawineysa inuu gaaro fahamka dhabta ah ee nolosha iyo xiriirka Ilaah.

Cutubka 8aad  ” wuxuu cinwaankiisu yahay Dhammaan Manhajka Wuxuu ku Jiraa Ummul-Kitaab.                  Cutubkani wuxuu ka hadlayaa Al-Faatixa, oo ah cutubka kooban ee Qur’aanka kaas oo soo koobaya aasaaska diinta Islaamka, waana furaha Qur’aanka. Qorehu wuxuu muujinayaa in Al-Faatixa ay muhiimad weyn u leedahay fahamka Qur’aanka, maadaama ay ku jiraan tilmaamo aasaasi ah oo ku saabsan tawxiidka (midnimada Ilaah), jidka toosan, iyo hanuunka. Al-Faatixa waxay sidoo kale ka kooban tahay ducada iyo codsiga ah in Ilaah hanuuniyo qofka jidka toosan, taas oo ah xaddi muhiim ah oo qofka ka caawiya inuu si wanaagsan ugu milmo nolosha Islaamiga ah. Cutubkani wuxuu xoogga saaraya in Al-Faatixa ay tahay isha ugu muhiimsan ee fahamka Qur’aanka, taasoo qofka ka caawineysa inuu arko manhajka iyo aasaaska diinta si qoto dheer.

Cutubka 9aad    wuxuu cinwaankiisu yahay Dhawaqa Habeennada Ramadaanka.                                      Cutubkani wuxuu ka hadlaya sida Qur’aanka loogu xoojiyo bisha Ramadaan iyo saameynta uu leeyahay. Qorehu wuxuu muujinayaa in Ramadaanku uu yahay waqti khaas ah oo Qur’aanka si gaar ah loogu akhriyo, maadaama ay tahay bisha ay soo dejisay Qur’aanka. Akhrinta Qur’aanka ee Ramadaanka waxay leedahay saameyn weyn, iyadoo qofka uu si gaar ah ugu fiirsado Aayadaha oo uu dareemo xasillooni iyo hanuun. Qorehu wuxuu tilmaamayaa in dhawaqa Qur’aanka ee habeenada Ramadaan uu leeyahay xoog gaar ah oo qofka ka caawiya inuu isku xiro diintiisa, isagoo dareemaya xiriir dhow oo uu la leeyahay Ilaah. Ramadaanku wuxuu sidoo kale fursad u yahay in la xoojiyo fahamka iyo akhrinta Qur’aanka, iyadoo waqtigan loo arko inuu yahay mid lagu cusboonaysiin karo xiriirka qofka iyo Qur’aanka.

Cutubka 10aad  buugga wuxuu cinwaankiisu yahay Xaqiiqooyin.                                                              . Cutubkani waa gunaanad iyo xaqiiqooyin muhiim ah oo ku saabsan xiriirka qofka iyo Qur’aanka. Qorehu wuxuu muujinayaa in Qur’aanka uu yahay hanuun iyo hagitaan u gaar ah qof kasta, isagoo xoojinaya in qofka akhrista Qur’aanka uu si dhab ah u fahmo oo uu ku milmo noloshiisa. Wuxuu sidoo kale ka hadlayaa sida Qur’aanka uu u yahay il xaqiiqooyin iyo hanuun, oo aan ku xirnayn xaalad gaar ah ama waqti cayiman. Cutubkani wuxuu muujinayaa in xiriirka Qur’aanka iyo qofka uu yahay mid joogto ah, isla markaana saameyn ku leh dhammaan dhinacyada nolosha, laga bilaabo nafta ilaa xiriirka Ilaah iyo dadka kale. Gunaanadka cutubkani wuxuu ka tarjumayaa in Qur’aanka uu yahay saldhigga ugu weyn ee hanuunka, fahamka, iyo barashada nolosha.

Gunnaanad                                                                   Buugga الطريق إلى القرآن wuxuu si qoto dheer u sharraxayaa xiriirka qofka iyo Qur’aanka, isagoo muujinaya sida Qur’aanku uu u yahay hanuun iyo hagitaan loogu talagalay dhammaan dadka, xitaa kuwa aan Muslimka ahayn. Qorehu wuxuu ka hadlayaa awoodda Qur’aanka ee taabanaysa qalbiyada, sidii uu qofka ugu saameyn karo haddii si qoto dheer loo akhriyo, iyo sida uu Qur’aanka u jebiyo qalbiyada adag, uguna hanuuniyo dadka lumay. Waxaa si gaar ah loogu iftiimiyay muhiimadda Ramadaanka iyo Al-Faatixa, iyo sida ay Qur’aanku u leeyahay saameyn xooggan oo lagu xoojiyo xiriirka qofka iyo Ilaah. Gunaanad ahaan, buuggu wuxuu ku boorinayaa akhrinta Qur’aanka si niyad sami ah, iyadoo uu qofku si qoto dheer ugu milmo macnaha iyo barashada nolosha Islaamiga ah. Qur’aanka ayaa ah il aan dhammaaneyn oo qofka ka caawinaya inuu fahmo xaqiiqooyinka nolosha iyo xiriirka Ilaah.

 Nadiira Tissue